| |
| Статистика |
Онлайн всего: 1 Гостей: 1 Пользователей: 0 |
|
Главная » 2013 » Сентябрь » 2 » КУНДОШЛАР
|
ОДАМЛАР ОРАСИДА
Телефонимга бир неча марта қўнғироқ бўлди. Нотаниш аёл шаҳар касалхоналаридан
бирига боришимни, у билан суҳбатлашишимни илтимос қилаверди. Уни рад этолмадим.
-Бу ерга сизни чақиришимга юрагимни қийнаётган изтироблар мажбур қилди. Тўғриси,
жудаям қийналиб кетдим, - шундоқ ҳам ўзини зўрға тутиб турган аёлнинг кўз ёшлари унинг
хиёл ажин қоплаган юзларини юва бошлади. Тасалли берарканман, аёлнинг чеҳрасига
боқаман. Унинг ёшлигида еоятда гўзал бўлганини сезиш қийин эмасди.
-Тортинмай гапираверинг.
-Гапирмасам ҳам бўлмайди, синглим. Фақат, илтимос, кимлигимни биров билмасин.
Мен тасдиқ ишорасини қилганимдан сўнг, у аста гап бошлади.
-Бугун менга тақдирдош аёлларни истаганча учратишингиз мумкин. Лекин бундан йигирма
беш-ўттиз йиллар аввал "иккинчи хотин", "кундош" деган сўзлардан ҳамма аёллар ҳазар
қиларди.
Нима қилай, менинг пешонамга шундай қисмат ёзилган экан. Йўқ, айб қисматда эмас.
Менинг ўзим шу йўлни танладим.
Муҳаммад ака (исм ва манзиллар шартли) билан тўйда танишиб қолдим. Дугонамнинг
тўйида. Мен ўша пайтда савдо техникумини тугатиб, бир дўконнинг атир-упалар бўлимида
сотувчи бўлиб ишлаётгандим. Муҳаммад ака эса шаҳардаги бир катта дўконнинг мудири
экан.
Биринчи танишувдаёқ унинг менга мафтун бўлиб қолганини пайқадим. Орадан уч кун ўтиб,
у дўконимизга кириб келди. Бизнинг дўкон мудири уни ўтқизгани жой топа олмай қолганидан
сездимки, унинг обрўси жуда баланд, шунга яраша бадавлат ҳам. У кетар чоғида дўконни
айланган киши бўлиб мен ишлаётган бўлимга келди.
-Ие, нега бугун ўнг қовоғим учяпти десам, қадрдон синглимни кўрадиган эканман-да! - деди
у ва мен билан анча йиллик танишлардай қўл бериб сўрашди. Ҳамкасбларим, ҳатто
бошлиғим ҳам менга ҳавас ва ҳайрат билан қараб турардилар. Бу қарашлардан кўнглим
осмон қадар ўсди.
-Ассалому алайкум, - дедим ўзимни уялганга солиб.
-Расулбек, бизнинг битта синглимиз қўлингизда экан, шунчадан бери хабар ҳам
топмабмиз. Энди ўзингиз қўллаб турасиз-да, сал эркароқ, унча-мунча хато қилса... а?
-Э, албатга, албатга, акажон!
Шунча пайтдан бери қаттиккўллиги боис ҳаммани "қовуриб" келган мудиримиз қўлларини
кўксига кўйиб, етти букилгудай бўлиб турарди Муҳаммад аканинг қошида.
Шундан кейин мен дўкондаги ишчилар орасида энг эрка ходимга айландим.
Айтганча, икки кундан кейин Муҳаммад ака дўконга қўнғироқ қилиб мени сўради. Гўшакни
ҳаяжон билан олдим. У мени шаҳардаги ресторанга таклиф қилди.
-Соат тўртда шофёрим бориб олиб келади, тайёр бўлиб тур!
У менинг жавобимни ҳам кутмади. Сездимки, унинг сўзини шу пайтгача биров инкор
этмаган. У шунга ўрганган.Соат тўрт бўлишига ўн дақиқа қолганида, дўконимиз олдига оппоқ
"Волга" келиб тўхтади. Лекин ундан ҳеч ким тушмади. Унинг шофёри мени кутарди.
Уйимизга қўнғироқ қилиб, ойимга ўртоғимнинг туғилган кунига боришимни айтиб қўйдим.
Мудирдан менга бир соат эртароқ рухсат беришини сўрагандим, бемалол кетаверишимни
айтди.
Ҳаяжонимни зўрға босганча машинага ўтирдим. То манзилга етгунча шофёр менга бир оғиз
ҳам гапирмади. Ўқдекучиб бораётган сутдай оппоқ машинада ўзимни маликалардай ҳис
қилардим.
Машина шаҳарнинг номдор ресторани олдида тўхтади. Шофёр мени тайёрлаб кўйилган
алоҳида хонага бошлаб кирди. Орадан бир неча дақиқа ўтгач Муҳаммад ака кириб келди.
У мендан ўн беш ёш катта эди. Лекин унинг ҳазилкашлиги, гапга чечанлиги бу тафовутни
сездирмасди.
Шу куни у менга тилла соат совға қилди. Бунақаси қишлоғимиздаги энг бош одам - колхоз
раисининг қизида ҳам йўқ эди. Осмонларда учиб юрардим. Бу совғалар эртага менга
қимматга тушишини ўша тобда англаб етолмасдим.
-Ота-онангни кўндир, бу йил институтда ўқийсан, - деди у.
-Билмасам, - дедим мен.
Чунки уйимизга совчилар келаётган, отам узок қариндошларимиздан бўлган бир оилага
ҳатто розилик бериб юборгандилар. Лекин институтда ўқишни, Муҳаммад аканинг ёнида
бўлишни, шаҳарда, мана шундай шоҳона ҳаётда яшашни жудаям хоҳлардим.
Уйимизда нақд икки ҳафта жанжал бўлди. Онам мени деб отамдан калтак ҳам еб олдилар.
Барибир, сўзимда туриб олдим. "Агар рози бўлмасанглар, қочиб кетаман!" дедим. Улар
ноилож рози бўлишди. Назаримда, мактабда яхши ўқимаганим учун институгга кира
олишимга ишонмадим. Лекин мен талаба бўлдим...
Орадан беш йил ўтиб дипломли бўлганимда, мен номусимни йўқотган, Муҳаммад аканинг
иккинчи хотинига айланиб бўлгандим. У менга алоҳида уй олиб берди. Шаҳардаги обрўли
дўконнинг бир бўлимини бошқарардим.
Қишлоққа йилда бир марта ҳам бормай қўйганимдан сўнг аста-секин мен ҳақимдаги
миш-мишлар шамоли ҳам тинди.Менинг ҳамма нарсам бор эди. Қўлимни қаерга узатсам,
етадигандай эди. Тез орада шаҳарнинг бойвучча хонимлари қаторида тилга олинадиган
бўлдим. Муҳаммад ака оғзимдан нима чиқса муҳайё қилар, лекин негадир бундан кўнглим
тўлмасди.
-Мен катта ҳовлингизда яшайман! - дедим бир куни. Эрим ҳақикий оиласи ва онаси билан
яшайдиган ҳовлини шундай атарди.
- Ниманг кам? Сенга нима етишмаяпти? - деди Муҳаммад ака.
-Хотинингизни қўйиб, мени ўша ҳовлига кўчириб борасиз. Акс ҳолда...
Аксҳолда қўлимдан нималар келишини яхши биларди эрим. Ишидан, мансабидан,
обрўсидан айрилиб қолишни истамасди. Бир ойдан кейин мен ўша ҳовлига кўчиб ўтдим.
Менинг фарзандим йўқ, аммо кундошим учта боланинг онаси эди. У билан юзма-юз
келганимда, менга ҳеч нима демади. У ўқимаган, лекин муслима аёл эди. У шу қадар мағрур
эдики, эримнинг шаҳар чеккасидан олиб берган чоғроқ уйнинг калитига қўл ҳам теккизмади.
- Пешонада борини кўрамиз, ўша ҳовлини ҳам мана бунга беринг. Шу тўйсин, - деди менга
ачинганнамо қараркан.
- Вей, ипирисқи, нималар деяпсан?Жон демайсанми, сенга шу ҳовлини олиб берганимизга!
Кундошим менга жавобан ҳеч нима демади. Мен ўзимда йўқ хурсанд эдим.
Энди Муҳаммад аканинг барча-барча нарсаси меники, ҳамма топганига мен эга эдим. Уни
шу даражада қўлга олдимки, ҳатто болаларини ойда-йилда ҳам бир марта кўришни истамай
қолди.
Қайнонам мени хушламади.Ўла-ўлгунча менга яхши муомала қилмади.У тез-тез
кундошимникига кетиб қоларди. Набираларини кўриб, дийдорига тўйиб келарди. У ҳар гал
бориб келганида, уйда жанжал кўтарардим. "Онангиз уйдан нималарни ташиб кетаётган экан
уларга?" део айюҳаннос солардим.Эрим бўлса:
- Ўғилларим катта бўлиб қолишди, улар одам бўлиши керак, - дер, унинг бу гапидан баттар
ҳовлини бошимга кўтарардим.
-Мана.мен туғиб бераман ўша ўғилни. Ўшанга раҳнамолик қиласиз, хўпми?
Лекин афсуски, мен иккита қиз туғдим. Иккинчисини ёшим ўтиброқ туққаним сабабми ёки
аввал кўп марта аборт қилдирганим учунми, туғишда жуда қийналдим. Бошқа она бўлиш
им-Iконидан маҳрум бўлдим. Ўғлим йўқлигига қизларим айбдордай уларнинг бошида
тегирмон тошини юргизардим.Уларга меҳр беришни истамадим.Табиийки, улар ҳам менга
нисбатан меҳрсиз бўлиб улғайишди. Ҳаш-паш дегунча ўн беш-йигирма йил ўтиб кетди. Бир
куни уйимизга бир йигитча келиб таклифнома ташлаб кетди. Бу кундошимнинг ўғли эди. У
уйланаётган экан. Эрим бошқача тараддудга тушиб қолди.
- Бормайсиз! - дедим заҳримни сочиб.
- Бораман. У менинг ўғлим. Шу пайтгача ҳолинг нима кечяпти демадим, энг яхши кунида
ёнида бўламан.
- Ўғлим, ўғлим деяверасиз. Бу билан сен ўғил туғмадингдемоқчисиз-да, а?
- Унақа демадим-ку... Эримнинг гапи чала қолди. Мен "ҳушимдан кетдим". Хуллас,
найрангимни ишга солиб бўлса ҳам, уни ўғлининг тўйига боргизмадим.
Шунчалар худбин бўлган эканманки, энг қувончли кунида дадаси ёнида бўлишини истаган
тирик етим боланинг ҳолини тасаввур этгим келмасди.
Қизларим улғайди. Каттасини эл қатори узатдим.Кичиги бўлса юзимни ерга қаратди. Бир
бадавлат кишига... иккинчими, учинчими хотин бўлиб тегволди. Худди ўзим каби...
Шундан кейин эримнинг саломатлиги ёмонлашди. Элга қўшилолмай қолди. Бир куни юраги
ҳуруж қилди, иснод уни йиқитди. Мен учун оғир кунлар бошланди. Ишимни йиғиштириб қўйиб,
оёқ-қўли ишламай қолган эрнинг бошида парвона бўлишим керак эди. Лекин мен буни
истамадим. Муҳаммад акани касалхонага обориб ташладим-да, ундан қайтиб хабар
олмадим. Бу пайтда қайнонам ҳам оламдан кўз юмиб кетганди.
Бир куни касалхонага борсам, эрим жойида йўқ.Кейин билсам, эримни кундошимнинг ўғли
уйига олиб кетибди. Севиниб кетдим. Наҳотки, қутулганим рост бўлса, дедим ўз-ўзимга.
Энди эркин қуш эдим. Ҳайҳотдай ҳовлида ўзимга хон, ўзимга бек эдим. Лекин бу қувончим
узоққа чўзилмади. Кенжа қизим эри билан келиб ўтириб олди. Нима эмиш, кундоши эрини
кўчага қувиб солганмиш. Уй олгунча шу ерда яшаб турамиз дейишди. Лекин орадан йил ўтса
ҳамки, уларнинг уй сотиб олиш ниятлари йўқ эди. Ўз қизим билан ҳеч муросам келишмасди.
Қизим менинг олдимда ҳам эрига беҳаё қилиқлар қилаверар, танбеҳ берсам, юзимга чанг
соларди.
Шундай пайтларда менга: "Нега жиғибийрон бўласан? Ахир, бу ўзингнинг аксинг-ку! Ўзинг
берган тарбия, ўзинг босган қадамларнинг меваси бу", дейдиган одам топилмасди.
Ҳадеб асабийлашаверганим учунми, тўсатдан инсульт бўлдим. Эрим каби шол бўлиб
қолдим. Эримни-ку, касал бўлганда қарайдиган болалари бор экан, менинг ҳеч кимим йўқ
эди. Ҳатто, ўз қизларим ҳам мени парваришлашни истамасди. Касалхонадан уйга жавоб
беришганига бир ой бўлди. Бир ой ичида Худодан гуноҳларимга истиғфор сўрадим. Кўз
ёшларим тугади ҳисоб...
Бир куни уйга ўша мен бир неча йиллар аввал тўйга айтиб кетган йигит — кундошимнинг
ўғли кириб келди.
- Қийналиб қолибсиз, сизни олиб кетгани келдим. Йўқ деманг, ойи, -деди.
Унинг, мен отасидан, қадрдон уйидан айирган, болалигини изтироблар ичра ташлаган
йигитнинг мени "ойи" дейиши кутилмаган ҳол эди. Лекин онаси уни шундай тарбиялаган
эканки, менинг қаровсиз қолганимни эшитиб, ҳолимни томоша қилишдан, мендан ўч олиш
ниятидан мутлақо йироқ эди.
У мени қўярда-қўймай олиб кетди. Кундошимнинг келини бирам ҳушфеъл қиз эканки,
қайнона-келиннинг муносабатини кўриб, чин дилдан ҳавасим келди. Мен ўша уйга
борганимга ўн бир кун бўлганда, эримнинг жони узилди. У билан бир марта кўришдим.
Кундошимнинг ўғли мени кўтариб, унинг ҳузурига олиб кирди. Муҳаммад ака оппоқ
чойшабларга бурканиб ётар, юзларида хотиржамлик бор эди. Фақат у мени кўриб, юзларини
терс буриб олди. Бир оғиз ҳам гапирмади.
У вафот этди. Ўғиллари унинг барча маъракаларини элдан кам қилмай ўтказишди.
Айтганча, эримнинг маъракаси куни тишимнинг ковагида асраб юрган тилла тақинчоқларимни
кундошимга бердим.
- Сизларга ортиқча ташвиш бўлдик, манавиларни сотиб, пулини маъракаларни ўтказишда
ишлатинг, - дедим.Тақинчоқларни унинг қўлига тутқаздим. У чиқиб кетгач, дўппайиб турган
тўшакнинг остини қарасам,тугунча турибди. Кундошим мен берган нарсаларни олишни
истамабди. Балки ҳазар қилгандир. Нима қилса ҳам, у ҳақ эди...
Бир куни менинг ёнимга кенжа қизим келди. У отасининг таъзиясига ҳам келмаганди.
- Ойи, адам ўлиб кетди. Сиз мана бу ҳолатдасиз. Гапнингкисқаси,уйни менинг номимга
ўтказиб берасиз. Эрта-индин ўлиб кетсангиз, ишкал булиб юрмасин, - деди у.
-Уй сотилган, - дедим мен.
-Нима? Қачон?
-Анча бўлган.
-Кимга?
-Акангга.
Қанақа? Ким у? Нега сотасиз? Мен-чи?
-Мана шу, дадангнинг катта ўғли бўлган акангга...
-Ҳа, билдим, буларингиз нега сизга меҳрибон бўлиб қолишганининг сабабини. Ҳали
кўрасизлар мендан. Керак бўлса, судлашаман ҳам. Уйда уларнинг ҳаққи йўқ, билдингизми?
Кейин у кундошимнинг ёқасига ёпиша кетди.
-Ўт қўяман ҳамма ёққа.Уйда сенинг ҳаққинг йўқ. У ерда мен яшашим керак!
Чиқиб кетинг бу ҳовлидан, уйингиз ўзингизга сийлов. Бизни, касалманд онангизни тинч
қўйинг, - деди кундошимнинг ўғли унинг қўлларини онасидан ажратар экан.
-Уйнинг ҳужжатларини берасиз, кейин кетаман,-деди қизим.
Мен ҳужжатларнинг қаерда турганини айтдим.
-Алдаган бўлсанг, келиб нима қилсам қиламан сени! - деди қизим мени сенсираб...
Соғлигим ёмонлашди. Мени касалхонага ётқиздилар. Ўз боламдан ортиқ
меҳрибонликлар кўрсатишди ўгай ўғилларим. Уларни дуо қилиш билан таскин топяпман.
Ҳозир анча яхшиман. Кундошимдан қанчалар қарздорлигимни тасаввур қиляпсизми?..
Шу пайт палата эшиги очилиб, келишган бир йигит кириб келди.
-Ассалому алайкум, ойижон, тузукмисиз? - деди аёлнинг юзларидан ўпиб қўяркан. Кейин
мен билан сўрашди. Сўнгра аёлга қараб ётган келинчагига деди:
-Ойижонимни зериктириб қўймаяпсизми?
Аёлнинг бошидан ўтганларини тинглар эканман, кундошининг ўғилларини шундай тасаввур
этгандим. Юзлари нурли, яхши тарбия олган йигит. Унинг чеҳрасида оқила, диёнатли
онанинг берган таълими уфуриб турарди.
- Сиз соғайиб чиқишингиз биланоқ, тўй. Кеча Давронингизни унаштирдик. Келинингиз иккита
бўлади,ойи, - деди йигит олиб келган нарсаларини стол устига қўяркан.
Латофат опа бир унга, бир менга қарарди. Бу қарашларда: "Ана, кўрдингизми, бундай
кечиримга мен қандай жавоб қиламан? Ахир мен уларнинг бахтини ўғирлаган эдим-ку! Нега
ёмонликларим эвазига яхшилик қилишяпти? Одатда, инсон шундай яшайдими? Демак, мен
яшашни билмабман-а!" деган сўнгсиз саволлар тўлиб-тошарди...
|
|
Просмотров: 1111 |
Добавил: жанубий
| Рейтинг: 0.0/0 |
Добавлять комментарии могут только зарегистрированные пользователи. [ Регистрация | Вход ] |
|
| Календарь |
| « Сентябрь 2013 » |
| Пн |
Вт |
Ср |
Чт |
Пт |
Сб |
Вс |
| | | | | | | 1 | | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | | 30 | |
|
|
|
|
